لئوناردو داوینچی دانشمند و هنرمند مشهور ایتالیایی در حدود پانصد سال قبل ( 1500 پس از میلاد ) به نحو زیبایی ذهن خوانندگان را به تفکر در مورد پیدایش فسیلها سوق داد و بدین ترتیب نظریات و خرافه های رایج در زمان خود را رد کرد . وی می گوید : “ در کوههای پارما و پیاسنزا ، صدفها و مرجانهای مرده فراوانی یافت می شوند که هنوز حالت چسبیده به سنگها را حفظ نموده اند . اگر بگویید که این صدفها خود بخود بوجود آمده اند و یا بوسیله طبیعت ایجاد نشده اند ، چنین عقیده ای برای یک مغز هوشیار و متفکر منطقی نیست ( چرا که سالهای رشد آنها از روی خود صدفها قابل محاسبه است ) . بهرحال در طول تاریخ دانشمندان نظرات متفاوتی را در مورد فسیل با توجه به اعتقادات و یافته های زمان خود بیان داشته اند که مجموع این نظریات تاریخچه علم فسیل شناسی را تشکیل می دهد و بدیهی است برای درک هر چه بهتر این علم بایستی تاریخچه آن مورد مطالعه قرار گیرد.

فسیل چیست؟

معنی لغوی فسیل عبارت است از چیزی که از حفاری به دست می آید. اما امروزه معنای با مصما تری برای آن قائل اند و آن عبارت است از مدرک و شاهدی از حیات گذشته . به عبارت دیگر فسیلها، اجساد و بقایای موجوداتی اند که پس از مرگ در بین رسوبات دفن شده اند و همراه با آنها تحت تاثیر پدیده دیاژنز قرار گرفته اند. بنابراین فسیلها انواع باقی مانده های جانوری و گیاهی است .فسیلها به طور کلی به دو گروه تقسیم می شوند:

-فسیلهای اندامی یا Body fossil

-فسیلهای اثری یاTrace fossil

 اما می توان گفت که از بین این دو گروه کلی فسیلهای شاخص یا همان Index fossil دارای ارزش بسیاری است.

فسیلهایی که دارای مشخصات زیر باشند جزء دسته فسیلهای شاخص  قرار می گیرند:

-فراوانی زیاد

-در یک محدوده زمانی کوتاهی زندگی کرده باشند(عمر کوتاهی داشته باشند).

-از گسترش جغرافیایی وسیعی بر خوردار باشند.

-شناسایی شان آسان باشد.

فسیل شناسی چیست؟

یکی از گرایشات جالب زمین شناسی گرایش چینه شناسی و فسیل دشناسی است. در این رشته علمی آثار و بقایای موجودات که در گذشته بر روی زمین زندگی می کردند در دل سنگها و رسوبات حفظ شده اند، مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد.

قطعات سخت بدن موجودات که از جنس کلیست و آراگونیت اند عموما با حداقل تغییرات حفظ می شوند، اما این بدان معنی نیست که قسمتهای نرم بدن موجود اصلا خفظ نمی شود. این قسمتها با شرایط خاص محفوذ می مانند که این شرایط عبارتند از:

1)یخبندان: در این حالت قالبهای یخی در نقش یک فریز بزرگ طبیعی قسمتهای نرم بدن موجود را حفظ می کنند. مثال این نوع حفظ شدگی ماموتهایی اند که در یخچالهای طبیعی سیبری محفوظ مانده اند.

2)قیر طبیعی: گاهی اوقات مواد نفتی به سطح زمین زمین راه می یابند و بعد از مدتی مواد فرارشان را از دست می دهند و به قیر طبیعی تبدیل شده و موجودات در آن به تله می افتند و بدین طریق با گذر زمان حفظ می شون.

3)مدفون شدن حشرات در صمغ و یا کهربا.

4)مدفون شدن در زیر خاکستر آتشفشانی.

5)محیطهای غیر اکسیداسیون که در این محیطها به باکتریهای تجزیه کننده اجازه فعالیت داده نمی شود و بدین طریق قسمتهای نرم بدن موجود حفظ می شود.

فسیل شناس کیست؟

منظور از دیرین شناس و یا فسیل شناس  (Paleontologist)  شخصی است که به مطالعه و بررسی فسیل ها می پردازد و سعی می کند تصویر زندگی و حیات در گذشته را بازسازی نماید و تحولات گیاهان و حیوانات اطراف ما را آشکار سازد .