سازند شيلى پابده : حدود 800 متر مارن و شيل‌هاى خاکسترى و لايه‌هاى آهک رُسى دريايى است که دو بخش غير رسمى به نام‌هاى «بخش شيل ارغوانى» و «بخش آهک‌هاى چرتى» دارد. در گذشته، از اين سازند با نام‌هايى همچون سرى‌گنو، مارن‌هاى گلوبيژرينا، شيل‌هاى آبى – ارغوانى ائوسن و مارن‌هاى ائوسن ياد مى‌شد، ولى امروزه واژة «پابده » معرف اين واحد سنگى است که بُرش الگوى آن در تنگ پابده واقع در شمال ميدان نفتى لالى مسجدسليمان، به ضخامت 3/798 متر، مطالعه شده است. بخش پايينى سازند پابــده (140 متر) از جنس شيل و مارن آبـى و ارغوانـى است که به طور رسمــى به آن «شيل ارغوانى» گفته مى‌شود. ولى بخش باقيماندة آن، شيل‌هاى خاکسترى و لايه‌هاى آهک رُسى و گاهى چرت‌دار است. در صد شيل و آهک رُسى يکنواخت نيست، گاهى شيل، و گاه آهک برترى دارد.
به جز لرستان، مرز پايينى سازند پابده ناپيوسته است. درلرستان مرز پايينى سازند پابده با شيل و مارن‌هاى سازند گورپى در قاعدة بخش شيل ارغوانى است. ولى، در فارس که بخش شيل ارغوانى ممتد نيست، اين مرز در قاعدة بخش آهک‌هاى چرتى انتخاب مى‌شود که نشان از دگرشيبى فاز کرتاسة پايانى دارد و با گرهک‌هايى از فسفات، دندان ماهى، گلوکونيت و در برخى نقاط با کنگلومرا مشخص مى‌شود. در بُرش الگو، مرز بالاى سازند پابده با سنگآهکهاى سازند آسمارى هم‌شيب و تدريجى است و گاهى نيز سازند پابده در زير سازند جهرم قرار دارد.
در فارس و خوزستان، سن سازند پابده از پالئوسن تا اليگوسن است. در لرستان سن اين سازند از پالئوسن پسين تا ميوسن در نظر گرفته مى‌شود.
سازند پابده به ويژه در نواحى جنوب باخترى لرستان، خوزستان و نواحى جنوبى فارس گسترش دارد. از جنوب باخترى لرستا ن به سمت نواحى مرکزى و شمال خاورى لرستان، اين سازند به صورت جانبى و زبانه‌اى با سازندهاى آوارى اميران و کشکان و کربنات‌هاى سازندهاى تله‌زنگ و شهبازان جايگزين مى‌شود و در فارس داخلى، سازند پابده جاى سازند جهرم را ميگيرد. به زبانههاى آهکى سازند تله‌زنگ موجود در سازند پابده، «بخش آهکى تله‌زنگ» نام داده شده که نوعى سنگآهک مارنى – متورق حاوى سنگوارة ماهى و فلس ماهى است. سازند پابده بسيار غنى از مواد آلى است ولى در بسيارى نقاط به بلوغ لازم براى توليد هيدروکربن نرسيده است. در نقاطى که به بلوغ رسيده باشد ميتواند سنگ منشأ پرتوان باشد (افشارحرب، 1380).
سازند دولوميتى جهرم : بُرش الگوى اين سازند در «تنگ آب» واقع در پهلوى شمالى کوه جهرم مطالعه شده است. از مجموع 5/467 متر ضخامت بُرش الگو، 5/35 متر دولوميت قهوه‌اى توده‌اى در پايين، 162 متر دولوميت نازک لايه در وسط و 270 متر سنگآهک دولوميتى توده‌اى، خشن و برجسته در بالا است.
سازند دولوميتى جهرم ممکن است، مانند بُرش الگو، بر روى سازند ساچون و يا به طور محلى بر روى سازندهاى کشکان، تاربور و پابده باشد. در همه جا مرز پايينى سازند جهرم ناگهانى است ولى فصل مشترک آن با سازند پابده تدريجى است. مرز بالاى سازند جهرم با سازند آسمارى ناپيوسته است که ممکن است از نوع دگرشيبى موازى، همراه با آوارى‌هاى داراى ترکيبات آهن، و يا به صورت ناپيوستگى پيوستهنماParaconformity باشد. ولى در فارس داخلى، سازند جهرم به طور دگرشيب با سازند رازک پوشيده شده است. در نقاطى که پيوند دو سازند جهرم (در زير) و سازند آسمارى (در بالا) از نوع پاراکانفورميتى است، تفکيک دو سازند تنها از طريق ديرينهشناسى امکانپذير ميباشد.
سن سازند جهرم در محل بُرش الگو، از پالئوسن تا ائوسن ميانى است. ولى، در فارس ساحلى بخش بالايى جهرم به سن ائوسن پسين است.
بيشترين گسترش جغرافيايى سازند جهرم در سکوى فارس است. درخوزستان، اين سازند رخنمون ندارد ولى در حفاريهاى نفتى نواحى دارخوين و خرمشهر گزارش شده است. در لرستان، سازند جهرم به وسيلة سازند کنگلومرايى کشکان به دو سازند تله‌زنگ (در زير) و شهبازان (در بالا) تقسيم شده است.
سازند تبخيرى ساچون Sachun Evaporite Fm.: سازند ساچون واحدى از نهشتههاى تبخيرى است که در بين سنگآهکهاى سازند تاربور (در زير) و کربنات‌هاى جهرم (در بالا) قرار گرفته و معرف محيط‌هاى کنار قاره‌اى مرز مزوزوييک - سنوزوييک، به ويژه در نواحى شمال خاورى فارس است.
بُرش الگوى اين سازند در نزديکى روستاى ساچون (25 کيلومترى جنوب داراب) ، 1415 متر ضخامت دارد و به طور عمده شامل ژيپس، دولوميت، آهک‌هاى سيلتى و مارن است که رنگ مايل به سُرخ دارد. ژيپس به طور عموم عدسى شکل است و به دو طرف نازک و در داخل مارن‌ها و دولوميت‌ها ناپديد مى‌شود. پيرامون شيراز، واحدى از سنگآهک دولوميتى به شدت متبلور، جلبکى به رنگ قهوه‌اى تا زرد، ، به ضخـامت 183 متر، در قسمت پايين سازند ساچون وجـود دارد که به نام « بخش آهکى قربان » نامگذارى شده است. مرز پايينى سازند ساچون به سازند تاربور تدريجى است ولى مرز بالايى آن با سازند جهرم ناگهانى است.
بر اساس روزنه‌داران موجود، سن سازند ساچون ماستريشتين تا ائوسن پيشين در نظر گرفته مى‌شود.
گسترش جغرافيايى سازند ساچون بيشتر محدود به ناحية فارس است. به سمت شمال خاورى پس از حذف انيدريت‌ها و دولوميت‌ها، اين سازند ابتدا مارنى – سيلتى و سپس ماسه‌اى – کنگلومرايى مى‌شود. به سوى جنوب باخترى نيز ساچون به آرامى با سازند پابده جانشين مى‌شود.
سازنـد آوارى کشکان Kashkan Clastic Fm. : نام اين سازنــد از رودخانة کشکان گرفته شده و برش الگوى آن در 25 – 30 کيلومترى شمال خاورى پل‌دختر، در کنار راه انديمشک – خرم‌آباد، 370 متر ضخامت دارد. اين واحد سنگى که به داشتن رنگ سُرخ و رخسارة آوارى شاخص است به طور معمول شامل سيلت، ماسهسنگ و کنگلومرا با قلوه‌هاى راديولاريت به ويژه چرت فراوان است که به سمت بالا درشت دانه مى‌شود.
مرز پايينى سازند کشکان با سنگآهکهاى بيوهرمى سازند تله‌زنگ ناگهانى و هم‌شيب است. در نقاطى که سازند تله‌زنگ وجود ندارد، سازند کشکان به طور مستقيم بر روى سازند اميران قرار مى‌گيرد. مرز بالايى کشکان با کربنات‌هاى شهبازان ناپيوسته است و با يک زون هوازده حاوى ليمونيت مشخص مى‌شود.
جدا از روزنه‌داران ماسه‌اى، سازند کشکان سنگوارة شاخص ندارد، ولى با توجه به جايگاه چينه‌شناسى، اين سازند به سن پالئوسن تا ائوسن ميانى دانسته مى‌شود.
گسترش جغرافيايى سازند کشکان محدود به لرستان است. از محل بُرش الگو به سوى جنوب باخترى، اين سازند به صورت بين انگشتى با سازند پابده، و به سوى جنوب خاورى به تدريج با آهک‌هاى تله‌زنگ و شهبازان جانشين مى‌شود.
سازند آهکى تله‌زنگ : بُرش الگوى اين سازند درتنگ دو، واقع در 5/4 کيلومترى جنوب باخترى ايستگاه راه‌آهن تله‌زنگ (بين انديمشک تا دورود) مطالعه شده است. در اين محل سازند تله‌زنگ شامل 176 متر سنگآهک، خاکسترى تا قهوه‌اى، با لايه‌بندى متوسط تا توده‌اى و مقاوم است که سنگوارة فراوان، به سن پالئوسن تا ائوسن ميانى دارد.
به طور معمول سازند تله‌زنگ بر روى سازند آوارى اميران و در زير سازند کشکان قرار دارد ولى گاهى به صورت جانبى و به تدريج با اين دو سازند جانشين مى‌شود. جدا از دو سازند اميران و کشکان، تله‌زنگ مى‌تواند با سازند پابده نيز پيوند جانبى داشته باشد به همين دليل گاه زبانه‌هايى از سازند تله‌زنگ در درون سازند پابده ديده مى‌شود که به آن «بخش آهکى تله‌زنگ» نام داده شده است. اين زبانهها شامل سنگآهک مارنى متورق و گلوکونيتدار است که از فلس ماهى غنى بوده و سنگوارة ماهى نيز دارند.
سازند کربناتى شهبازان : نام اين سازند از روستاى شهبازان (درکنارراه‌آهن انديمشک – دورود) گرفته شده و بُرش الگوى آن در ادامة سازند تله‌زنگ در تنگ دو، در 5/4 کيلومترى جنوب باخترى ايستگاه تله‌زنگ قرار دارد.
سازند شهبازان شامل 8/333 متر دولوميت و آهک‌هاى دولوميتى با رنگ هوازدة سفيد تا قهوه‌اى با سيماى ضخيم‌لايه است که به طور پيوسته بر روى سازند آوارى کشکان و به طور ناپيوسته در زير سازند آسمارى قرار دارد. با توجه به فسيل‌هاى موجود، سن آن ائوسن ميانى تا بالايى تعيين شده است.
گسترش جغرافيايى سازند شهبازان به طور عمده محدود به شمال خاورى لرستان است. تغييرات جانبى اين سازند درخور توجه است. از لرستان به سوى جنوب خاورى، کربنات‌هاى شهبازان به تدريج با آوارى‌هاى سازند کشکان جانشين مى‌شود و سرانجام در زاگرس مرتفع، سازند شهبازان به قسمت‌هاى بالايى سازند جهرم مى‌پيوندد. بدينسان سازند شهبازان، با سازندهاى کشکان، تله‌زنگ، پابده و سازند جهرم ارتباط بين انگشتى دارد.
خواص زيست‌چينه‌اى پالئوسن و ائوسن
(ويند 1965)
|
نام زون زيستى
|
موقعيت چينه‌شناسى
|
موقعيت جغرافيايى
|
سن
|
|
Small Globigerinides – Haplophragmium slingeri – Zeavigerina assemblage zone
|
بالاترين حد سازند پابده
|
خوزستان و فارس
|
اليگوسن
|
|
Chapmanina – Pellatispira – Baculogypsinodes assemblage zone
|
آهک‌هاى بالاى جهرم
|
فارس و خوزستان
|
ائوسن پسين
|
|
آهک‌هاى بالاى شهبازان
|
برش الگو
|
|
Globorotalia Cerro – azulensis - Hantkenina assemblage zone
|
بخش بالاى سازند پابده
|
فروافتادگى دزفول
|
|
Nummulites – Alveolina assemblage zone
|
آهک‌هاى بالاى جهرم
|
فارس
|
ائوسن ميانى
|
|
سازند تله رنگ
|
برش الگو
|
|
Dictyoconus – Coskinolina – Orbitolites complantus assemblage zone
|
آهک‌هاى بالاى جهرم
|
فارس
|
|
Linderina sub zone
|
آهک‌هاى بالاى سازند جهرم
|
فارس
|
|
Somalina sub zone
|
آهک‌هاى سازند جهرم
|
فارس
|
|
تله رنگ
|
برش الگو
|
|
Trunciritaloides – Porticulaphaera - Globorotalia spinulose assemblage zone
|
سازند پابده
|
فروافتادگى دزفول
|
|
Red Radiolaria zone
|
سازند کشکان
|
لرستان
|
ائوسن
|
|
سازند ساچون
|
فارس داخلى
|
|
Globorotalia rex– G. formosa – G. aragonensis assemblage zone
|
سازند پابده
|
فروافتادگى دزفول
|
ائوسن پيشين
|
|
سازند پابده
|
فارس داخلى
|
|
Opertorbitolites sub zone
|
پايين سازند جهرم
|
فارس
|
|
سازند ساچون
|
فارس
|
|
سازند تله رنگ
|
برش الگو
|
|
Miscellanea – Kathina assemblage zone
|
قاعدة سازند جهرم
|
فارس
|
رسم ستون چینه شناسی و فسیل شناسی.برای دریافت شرایط کاری و قیمت از ساعت 17 به بعد با شماره 09358547794 تماس حاصل فرمایید.
:: برچسب‌ها:
سازندهای سنوزوئیک زاگرس،سازندهای سنوزوئیک،سنوزوئیک زاگرس،سازند سنوزوئیک زاگرس ,
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
